|
|
|
|
|
|
ԷՈՒԹՅՈՒՆ-ԷԻԶՄ
«Աշխարհին պետք է
այնպիսի մի
փիլիսոփայություն,
որի համար
հնարավոր է միայն
այն, ինչը միշտ
եղել է...»
Տեյար դե Շարդեն
(«Մարդու
ֆենոմենը»)
1995թ. իր և
հարակից
հատորների ու
առանձին
հոդված-մեկնություն-լրացումների
հրապարակումներից
ի վեր,
Էություն-էիզմ
ուսմունքը
շարունակում է
մնալ անըմբռնելի,
ոչ միայն հիրավի
խիստ հասուն և
ունակ անհատների`
այլև անգամ
ակադեմիկոսների և
շնորհաշատ
դեմքերի համար:
Եվ այդ իր
պարզությամբ,
ներդաշնակությամբ
և
թափանցիկությամբ
հանդերձ, ինչը
մեզ համար եղել է
այլ մեկ
գլուխկոտրուկ:
Շատ ավելի ուշ
սկսեցինք կռահել,
որ դրա պատճառը
մասամբ դասական
փիլիսոփայությունն
ու մտածողական
կարծրատիպերն են,
որոնք ինչպես
դասական ֆիզիկայի
օրենքները
«քվանտային
մեխանիկայում»
չեն գործում,
տվյալ դեպքում`
միայն մասնակի:
Մեծամասամբ նաև
միջակ
մտավորականության
ու հանուր
ծանծաղամտության
պատճառով`
հատկապես այժմ
անչափ
տկարամտացած հայ
իրականությունում:
Երրորդ մեկ
պատճառը
ընդհանուր
էրուդիցիայի և
գիտական
նվազագույն` բայց
անհրաժեշտ բազայի
բացակայությունն
է, վերջինս
հատկապես
հումանիտար
կրթությամբ ու
մասնագիտությամբ
շրջանակների մոտ,
երբ էիզմը
ամբողջությամբ
հիմնված է
համամարդկային
անցյալ ու ներկա,
բազմաճյուղ,
բազմաշերտ և
բազմակողմանի
ճանաչողության
վրա, հանդես
գալով որպես
«ամբողջագիտություն»
կամ ԱՍՏ-Ամենայն
Ստեղծի
Տեսություն ( ի
տարբերություն
այդքան
հորջորջվող TOE-Theory
of everything
սոսկ ֆիզիկական
Տիեզերքի
տեսության…): Իսկ
ավելի կարևորը,
որ բավարարվելով
հատվածական
ծանոթությամբ,
դեռևս համարյա ոչ
ոք իր ողջ
խորությամբ,
ընդգրկուն
ծավալով և
լրջությամբ չի
ուսումնասիրել
բազմահատոր
Էություն-էիզմ
ուսմունքը, էլ
չխոսել դրա վրա
հիմնված ԷՈՒԹՅՈՒՆ
ոգե-գաղափարական
համակարգի մասին:
Եվ ինչպես միշտ,
յուրաքանչյուրը
էիզմից վերցնում
է այնքան` որքան
նրան մատչելի է,
հետաքրքիր և քիչ
թե շատ
համապատասխան իր
իմացական
պաշարին,
տարողությանն ու
գլխուղեղային
«կաբելավորմանը»:
Մինչդեռ,
Էություն-էիզմը,
որպես տիեզերական
բաց համակարգ,
պարբերաբար
նորոգվում,
լրացվում և
ամրագրվում է
յուրաքանչյուր
գիտական նոր
բացահայտմամբ և
ամենատարբեր
ասպարեզներում
էվոլյուցիոն
զարգացումներով:
Մեկ խոսքով,
էիզմը լինելով
ո’չ թեիզմ, ո’չ
աթեիզմ` այլ
դրանց ու
ամենայնի
ընդհանուր
հայտարարը, նոր
մեկ դիտանկյուն,
նոր մեկ
պատուհան, նորոգ
և մարդկային
ճանաչողության
հետ անվերջ
թարմացող մի
աշխարհայացք է
դեպի բուն`
էութենական
իրականության
խորխորատները:
Ուստի,
այլևս
հրաժարվելով
անմիջապես
հասկացվելուց,
այդ ամենը
վստահելով
ապագային և
խուսափելով
անհրաժեշտից
ավելին
բացահայտել,
այդուհանդերձ
նորաստեղծ սույն
բաժնով, որքան
կարող ենք
կջանանք գոնե
առավել
լուսաբանել արդեն
ասվածը
Էություն-էիզմ
ուսմունքի, նրա
տարբեր
դրույթների,
հիմնադրույթների
ու ասպարեզների
վերաբերյալ:
Բնականաբար, այդ
ևս միտում է քիչ
թե շատ
խորամիտների
նախասիրությունը,
երևակայությունն
ու կեցական
մտահորիզոնից
անդին սավառնող
տեսլականները`
առավել
զուգորդումները,
հարակցումները և
ընդհանրացումներն
ու
վերացարկումները
թողնելով նրանց
ունակություններին:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|