ՃԱՆԱՉԵԼ ԻՄԱՍՏՈՒԹՅՈՒՆ ԵՒ ԶԽՐԱՏ, ԻՄԱՆԱԼ ԶԲԱՆՍ ՀԱՆՃԱՐՈՅ

Սկզբնաէջ

Ա.Վարպետյանին Հայաստանից վտարման առեղծվածը

ԽԱՂԱԹՂԹԵՐԸ ԲԱՑԵԼՈՒ ԺԱՄԱՆԱԿԸ        Սկիզբ ունեցող բոլոր ֆենոմեններն ունենում են նաև  որևէ ավարտ, խնդրականները՝  որևէ լուծում, առեղծվածները՝ երբևէ լուսաբանում: Հաճախ՝ ինքնաբերաբար, երբեմն՝  հանգամանքերի բերումով, ոչ քիչ՝ նաև մարդկային կամքով, իսկ սկզբունքորեն՝  ըստ տիեզերական օրինաչափությունների, բացահայտելով պատճառահետևանքային կամ «ֆլուկտուացիոն» բուն իրողությունները: Այդպես են երևակվում և ինքնամաքրվում նաև Մայր բնությունը, Տիեզերքը և ամենայն:       Եվ այդ է նաև հայրենիքից մեր արտաքսման և մեկ տասնամյակից ավելի հետապնդումների պարագան: Եվ այդ այնժամ, երբ կարծես բնավ կամ մոտ ապագայում չէր սպասվում: Մինչդեռ, դրա պատճառն եղան 2013 թ. նախագահական ընտրությունները, խորքային առումով՝ միջազգային իրավիճակն ու իրադարձությունները, իսկ երևութապես՝  ՀՀ նախագահ և հաջորդ նախագահության թեկնածու Ս.Սարգսյանի ելույթը ՀՀԿ արտահերթ 14-րդ համագումարում  ( http://www.panorama.am/am/politics/2012/12/15/president-speech/ ):  Մինչ այդ Հայապահպան Նախաձեռնությունների Համակարգման Խորհուրդը (ՀՆՀԽ ) մեր հոբելյանը հայրենիքում մեր ներկայությամբ նշելու նպատակով նախաձեռնել էր «Ա. Վարպետյան-70» ստորագրահավաք՝ թեև առանց մեծ ակնկալիքների ( http://www.facebook.com/groups/443828142340886/449682238422143/?notif_t=group_activity ):          Սակայն ծանոթանալով ՀՀ նախագահի վերոնշյալ ելույթին և հատկապես դրանում հնչեցված մի շարք խնդրականներին, մի քանի մտավորականների խորհրդով որոշեցինք վերստին դիմել անձամբ նրան, մեր հայցը պաշտոնապես ներկայացնելով Ֆրանսիայում ՀՀ արտակարգ և լիազոր դեսպան Պր. Վ. Չիթեչյանի միջոցով:              Ահա այդ հայցի բովանդակությունը.                                                        Ալեքսանդր Վարպետյան                                                                       Մարսել, 24.12.2012 թ.    ֆրանսահայ ազգաբան և էաբան       194, ave. Roger Salengro     13015 MARSEILLE-FRANCE       Télé. +(33)-(0)xxxxxxxxxxx        Email : varordi@fre.fr                   Հղումներ.    N° 1. http://www.persons.am/am/info.php?id=518 ( կենսագրական)    N° 2. http://www.eutyun.org/S/P/AAV/AV_ManuscriptsAndDocs.htm (կարծիքներ-գնահատաններ)    N° 3. http://www.eutyun.org/S/2/AVG/AVG_070718_OVIR.htm    N° 4. http://www.eutyun.org/S/2/AVG/AVG_051215_OMB-LA.htm                                                                                    ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ                                                                                               ՆԱԽԱԳԱՀ  ՊՐՆ. ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍՅԱՆ                Մեծարգո Պր. նախագահ,               Անկախ «Ա. Վարպետյան-70» հոբելյանական նախաձեռնության ստորագրահավաքից (այն     կներկայացվի առանձին), ես պատրաստվել էի անձամբ դիմելու Ձեզ և, որպես արվեստի    հովանավորչուհի՝ ՀՀ Առաջին Տիկնոջը, հայցելով հայրենիք կարճատև այցելելության թույլտվություն:    Զի, արդեն 10 տարի է այն ինձ մերժվում է բացառիկ անհեթեթ մի պատճառաբանությամբ (հղում N° 3),   որը ՀՀ օմբուդսմեն Լ. Ալավերդյանի 20.12.2012 թ. Որոշմամբ բնորոշվել էր որպես Մարդու   Իրավունքների խախտում (հղում N° 4.):           Սակայն, հանգամանալից ծանոթանալով ՀՀԿ 14-րդ արտահերթ համագումարում Ձեր ստորև   հնչեցրած մի քանի խնդրականներին, ինչպես նաև մի քանի հավատավոր մտավորականների   հորդորանքով, արդ դիմում եմ այլ ակնկալիքով և առաջարկությամբ:         - ՀԱՅՐԵՆԻՔԸ  ՈՐՊԵՍ  ՀԱՅՈՑ  ՀԱՐԱՏԵՎՄԱՆ ԳՐԱՎԱԿԱՆ:             1976 թ. Ֆրանսիայում վերահաստատվելուց ի վեր հարատևումը եղել է ազգամշակութային   գործունեության իմ գերխնդրականը, առաջին անգամ բարձրացված 1979թ. ֆրանսահայ ARMENIA   ամսագրի N°45-ում (http://www.eutyun.org/S/E/Taregrutyun/EAITT.htm ): Այդ նկատառումներով 1980-   ական թվականներին սփյուռքում իմ նախաձեռնությամբ և սփյուռքահայ հայտնի մտավորականներով   հիմնվեց «Հարատևման Ուխտ» ընկերակցությունը, որը 1990թ. նաև հայրենի մասնագետների   համադրմամբ հայրենիքում վերաճեց «ԷՈՒԹՅՈՒՆ» Ազգային Իմաստության Տաճարի (նույն հղմամբ):   Այն արժանացավ հայրենի ողջ ավագ մտավորականության օժանդակությանը ( հղում N° 2):       - ԳԱՂԱՓԱՐԱԿԱՆ ԵՎ ԳԱՂԱՓԱՐԱԽՈՍԱԿԱՆ ՄՐՑԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆ:          Վասն հարատևման հենց այդ էր նշանառում «ԷՈՒԹՅՈՒՆ» ԱԻՏ-ը, հին իմաստությունների և   գիտական նորագույն բացահայտումների բաղադրմամբ նախ արարելով ազգային և համամարդկային   մի աշխարհայացք: Հանգամանք, որի նախատիպ 1992թ. ներկայացվեց ի դեմս «Էություն» հանդեսի   նմուշային համարի ( http://www.eutyun.org/S/E/EHandes/EHNH.htm ), և որի գնահատականը տվել են   մի քանի հեղինակավոր մտավորականներ՝ առաջինը այդ թվում ՀՀ ԳԱԱ պրեզիդենտ Վիկտոր   Համբարձումյանը  ( կից պատճեն, հղում N° 2): 1995 թ. արդեն լույս տեսավ իր տեսակի մեջ եզակի   «Էություն» ուսմունքը, ապա շարունակական այլ հատորներ, իսկ 1997թ.՝  «Արիականք» ազգային   գաղափարախոսությունը:     «Էության» գաղափարները արագորեն համասփռվեցին, իսկ մի քանիսը մտան իրականություն, ինչպես   օրինակ Վ. Սարգսյանի «21-րդ դարը մերն է լինելու» կարգակոչը կամ «Էության» համակիր Ա.   Մարգարյանի նախաձեռնությամբ ՀՀ Կառավարության 15.08.2002թ. N 1302-Ն Որոշումը` ՀՀ   գիտությունների զարգացման և դրանց մեջ՝   հայագիտության առաջնահերթության վերաբերյալ:   Հանգամանք, որը հորդորվում էր «Արիականք» հատորի «Ազգային գիտություն» գլխում ( էջ 177-182 ):   Մինչդեռ, 1997թ. «Էություն» ուսմունքը կրթական համակարգ մտցնելու ՀՀ Գիտությունների և   Կրթության նախարար Ա. Պերոսյանի փորձը ձախողվեց:      - Հրատարակված են մի շարք այլ աշխատություններ, քառահատոր «Ազգ և նոր հազարամյակ»   դարակազմիկ նախածրագիրը ( երկուսը՝ անտիպ), «Էություն» հայագիտական միջազգային նախագիծը   (2013թ. նախատեսվում է հայրենի մեկ դոկտորատի տեղ Ֆրանսիայի կրթա-հետազոտական կարևոր մի   հաստատությունում ), և 2011թ. լույս տեսած «Դելփյան E՛i առեղծվածային տառի տարրալուծումը»   անգլերեն-հայերեն մենագրությունը: Որպես անատոլիական մշակույթի բաղադրիչ, այն արդեն   ներկայացված է Թուրքիայի Մշակութային նախարարություն, այնտեղ «Էություն» հիմնադրամի   ստեղծման և հետագա համագործակցության ակնկալիքով:     - ԱՌԱՋԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ:          Թեև ոչ պատգամավոր, «համազգային նշանակություն ունեցող խնդիրներ» խորագրի տակ   այսքանը   ինձ թույլ եմ տալիս առաջարկել որպես ազգաբան ու էաբան՝ շրջանցելով շատ այլերը:      - ԱՐԴԱՐՈՒԹՅՈՒՆ, ԺՈՂՈՎՐԴԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ, ՀԱՆԴՈՒՐԺՈՂԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ,  ՄԱՐԴԿԱՅԻՆ ԱՐԺԵՔՆԵՐ ԵՎ ԱԿՆԿԱԼԻՔ ԲԱՐԵՓՈԽՈՒՄՆԵՐ:           Անկախ ամենայնից, այս մեկ խնդրականների առնչությամբ և իմ 70-ամյա հոբելյանի առիթով   հայցում եմ հայրենադարձ հարազատներիս շիրիմներին հրաժեշտի կարճատև այցելության Ձեր   թույլտվությունը:         Եվ անկախ Ձեր որոշումից հավատում եմ Ձեր նպատակներին նվիրվածությանը, ողջունում մի շարք   կարևորագույն հարցերում Ձեր քաղաքականությունը և անկեղծորեն մաղթում հաջողություն Ձեր   պատմական առաքելությանը:                                                                                                                                   Խոնարհանքով և երախտագիտությամբ `                                                                 Ալեքսանդր Վարպետյան                                                                                                                       Այսու, վիճակը նետված է:      Տրամաբանորեն հայցը պետք է արժանանա դրական հանգուցալուծման: Առավել ևս, որ արտաքսումից անցել է 10 տարի, դրանում որոշակի դեր ունեցած ՀՀ երկրորդ նախագահական թևը արդ կարծեք քաղաքական մեծ ազդեցություն չունի, առկա է 70-ամյա հոբելյանի հանգամանքը, 10.01.2013 թվից հանված է Հայաստան Շենգենյան գոտու երկրների քաղաքացիների մուտքի վիզայի պահանջը, մեր հայց ընդամենը կարճատև մի այցելություն է (ո՛չ կացության կարգավիճակ, առավել ևս ո՛չ ՀՀ քաղաքացիություն ),  իսկ ամենակարևորը՝  նախագահի ելույթում ու մեր նամակում արծարծվող խնդրականները կատարելապես համապատասխանում են տասնամյակներ ի վեր մեր գործունեությանը, նպատակներին և դրանց հասնելու ոգե-գաղափարական զինանոցին (ավելին և անգամ մերձակից ոչ ոք չունի... ): Եվ երիցս առավել, որ փետրվարյան ընտրություններից հետո կամ առաջ սպասվում է անգամ որոշ ծանրակշիռ դատապարտյալների համաներում, ինչը նշյալ հանգամանքների հետ լավագույն առիթ է մեկընդմիշտ հանգուցալուծելու այդքան խնդրահարույց մեր պարագան, միաժամանակ լինելով նախընտրական խոստումների և հասարակական հավատի ամրապնդման լավագույն հնարավորություններից մեկը: Եվ բազմիցս առավել, որ գալիք նախագահության ընթացքում սպասվում են բախտորոշ ներքին և արտաքին մարտահրավերներ:       Ահա, հանգամանքների այսպիսի մի «շքերթի» համադրմամբ հարկ է ակնկալել լավատեսական հանգուցալուծում, եթե իհարկե վերստին չգործեն «մութ ուժերը»  կամ  եթե ՀՀ նախագահին տրված է ինքնակամ լուծել այսպիսի չնչին մի հարց,  ինչպես թերահավատորեն տարակուսում են չար լեզուները:      Այսպես թե այնպես վիճակը նետված է, դրական լուծումը մնում է շատ հնարավոր: Քանզի, ՀՀ նախագահի խոստումներին չհավատալու այլ պատճառներ չեն երևում, իսկ դրանք պատմական դեր ստանձնած  քաղաքական լուրջ և ազնիվ այրերի համար բնականաբար խորապես ցանկալի են: Հատկապես այսքան ձախողումներից հետո գոնե թողնելու համար բարի համբավ և վասն կատարած պարտքի գոհունակության: Այդպես, գործող նախագահը կարող է թոթափել նախորդ իշխանությունների պատասխանատվությունը և փակել «սև թղթապանակը», միչդեռ հակառակ դեպքում կարող է բացվել հարցականների «Պանդորայի տուփը», բոլորովին այլ ու նոր լուսաբանումների անհրաժեշտությամբ: Իսկ այդ տվյալ խնդրականի հետ կապված հեռու թե մոտիկ, անմիջական թե անուղղակի դերակատարներից ոչ մեկին պետք չէ: Բացարձակապես ոչ մեկին, իհարկե, բացի ակնկալիք անկանխատեսելի զարգացումների շահարկուներից: Զի, այսքանից հետո համառելու համար հարկ է ենթադրել համապատասխան առավել ծանրակշիռ դրդապատճառների առկայություն՝ քան արծարծվել է մինչև հիմա:    Այդքանով էլ «վիճակախաղն» ու իրավիճակը ներկայանում են կրիտիկական: Զի, նման բարենպաստ իրադրություն առաջիկա 5 տարիների ընթացքում կարող է այլևս չլինել, իսկ դրանից հետո՝  նույնպես անկանխատեսելի է թե՛ մեզ համար և թե՛  իրավիճակի: Մեր պարագայում արդարությունից, ճշմարտությունից թե անձնական հանգամանքներից ավելի անչափ ցավալի կլինի անավարտ առաքելությունը, բայց նաև հանրության համար՝  գերկարևոր ձեռագրերի ու արխիվների կորուստը: Կմնա դրանք  գոնե մասամբ հանձնել շահագրգիռ այլոց և գտնել ճշմարտությանը, պատմությանն ու ապագային վերջին տուրքը մատուցելու ոչ ավանդական միջոցներ՝ թեկուզ առժամանակ անհասկանալի: Այսուհանդերձ, մեր կորուստները գուցե լինեն ոչ այնքան ողբերգական, թերևս «փշե պսակի» օծությամբ ու օրհնությամբ: Առավել ևս մեր տեսությունների ճշմարտացիության և անտիպ ու արտառոց կռահումների գալիք հավաստիության պարագաներում, ինչն արդեն մասամբ իրականություն է, «գրազը»՝  չափազանց նշանակալից, արարչական հատուցումը՝  անհամեմատ առավել, քան մնացյալ կյանքը: Եվ գուցե հենց ա՞յդ է արժանապատիվ  հանգուցալուծումը՝ անշուշտ, բացի նվիրյալ շրջանակների ու սիրելիների համար ափսոսանքից:    Ինչ վերաբերում է հայ իշխանություններին և դաշնակից այլոց...    Սակայն, մինչ այդ մնանք հավատով, մնացյալը վստահելով  ՀՀ նախագահի բարեփոխման խոստումներին, «մութ ուժերի»  խոհեմությանն ու վերին նախախնամությանը:   Զի, ողջ հայության համար արդի կատարելապես փակուղային իրավիճակում անգամ 5% հույսն ու հնարավորությունը լույսի առկայծում են և գոնե փրկություն ելք արժեն:                                                                                           Ալեքսանդր Արորդի Վարպետյան Մարսել, 12.01.2013 թ.