ՃԱՆԱՉԵԼ ԻՄԱՍՏՈՒԹՅՈՒՆ ԵՒ ԶԽՐԱՏ, ԻՄԱՆԱԼ ԶԲԱՆՍ ՀԱՆՃԱՐՈՅ
  Սկզբնաէջ      
 
11/06.2008թ.
ՇՆՈՐՀԱՎՈՐ  ԾՆՈՒՆԴԴ,  ՎԱՐՊԵ’Տ  
 
        Անկեղծ ասած, մի տեսակ վախով էինք սպասում այս օրվան... Գուցե տարօրինակ թվա, բայց ինչ-որ ամոթի զգացում ենք ապրում հիմա: Ասում են` «Գժի փոխարեն գժի տերն է ամաչում»:  Եվ մենք, որ ողջ կյանքում ջանացել ենք տիրոջ վերաբերմունք ու սրտացավություն ցուցաբերել մեր երկրի ու պետության նկատմամբ, այսօր ամաչում ենք այս երկրի փոխարեն: Ավելի ճիշտ` ոչ թե երկրի, այլ երկիրը այսպիսի ողորմելի վիճակի հասցրած հազարավոր ստահակների ու «դեգեներատների» ...
        Այնպես որ, թույլ տվեք բազմախոս չլինել այսօր, այլ թեկուզ հեռակա, բայց բարեկամական ջերմությամբ սեղմել Ձեր ձեռքն ու պարզապես ասել` «Շնորհավոր ծնունդդ, Վարպե’տ»:
        Իհարկե հասկանում ենք, թե ինչքան ծանր կարող է լինել հոբելյանական այս օրը հայրենիքում նշելու հնարավորությունից զրկված լինելը: Դուք էլ անշուշտ հասկանում եք, թե ինչքան ծանր է մեզ համար, որ ի զորու չեղանք այդ հարցում օգտակար լինել Ձեզ: Բայց ոչինչ, հաղթական պայքարը դեռ առջևում է... Վստահ ենք` հաղթակա'ն, զի այլևս «մեր երգը զենք է դառնալու».
Թե իսկապես հավատացած ես լինեի
Որ իմ երգը ձեզ կարող է օգուտ բերել
Ձեզ երգերով բանակի~ պես կզինեի
Բայց ի՞նչ օգուտ` նստել ինչ որ երգեր գրել:

Ի~նչ է երգը. ցաված հոգու մխիթարանք...
Տեղ էլ հասնի` չկատարվող ապսպըրանք...
Վալերյանի երկու կաթիլ պղտոր հեղուկ...
Թե խայթում է` իր իսկ խայթից սատկող մեղու...

Իսկ թե երգը մինչև անգամ զենք է դառնում,
Ո՞ւր է ձեռքը, որ ինքնակամ զենք է բռնում...

                (Պ.Սևակ, «Պահ կասկածի»)
         Ուղիղ մեկ տարի է անցել այն օրից, ինչ սկսել ենք ճանաչել միմյանց: Հիշո՞ւմ եք, դեռ այն ժամանակ ասացիք, որ «մտնելով այս գործի մեջ» (տե’ս` Ա.Վարպետյանի առեղծվածը), աներևակայելի փորձության կենթարկվենք, բայց այդ նաև կլինի մի լուրջ փորձաքար` ոչ ստանդարտ ու շատ խրթին իրավիճակներ հասկանալու և գնահատելու համար... Այնժամ այդքան էլ չէինք հասկանում այդ խոսքերի բուն իմաստը, բայց հիմա գուցե անհամեստորեն, բայց վստահ կարող ենք արձանագրել, որ այդ փորձաքարն ինչ-որ չափով հաղթահարված է և գոնե մեզ համար այդ հարցում այլևս որևէ առեղծված չկա` կա մի սահմռկելի ու նենգ իրականություն, որն արդեն շատ հստակ տեսանելի է մեզ: Սրանից ավելի, գուցե դեռ ճշտենք ևս մի քանի դավադիրների և կատարածուների անուններ, բայց դա այլևս երկրորդական նշանակություն ունի...
        Կասկածի նշույլ իսկ չկա, որ կգան ժամանակներ, երբ Ձեր թողած ժառանգությունը կփայլի իր ողջ վեհությամբ ու Ձեր արածն արժանավույնս կգնահատվի: Եվ հավանաբար սերունդները չեն էլ հիշի կամ լռության կմատնեն Ձեր կրած տառապանքներն ու ստորացումները: Դե ի~նչ արած, պատմության անիվը շարունակում է իր հավերժ պտույտները և իրադարձություններն անվերջ կրկնվում են զարմանալի նմանությամբ...
        Անշուշտ, դեռ կլինի իսկական գնահատանքը, դեռ կլինեն գաղափարական հաղթարշավներ ու խրախճանքներ, և «կցնծա պառնասը»` բայց առանց Ձեզ.
...   Այդ ո’չ թե Արևն էր` բարձրացավ –
Եվ սրբեց ոսկեզօծ քո ցոլքը
Իր շքեղ ցոլքերով պայծառ:–

Ո’չ:– Չնչի’ն ամպերի սև զորքը
Պաշարեց Արևի’ց առաջ քեզ,–
Իսկ այնտեղ, ներքևում,– երգի սով էր,–

Բայց ցնծում էր պառնասն առանց քե’զ...

                (Ե.Չարենց, «Իմ լուսաստղը»)
         Հետաքրքիր է, երբ տարիներ առաջ, Համո Սահյանը տեսնելով Ձեր Ոգու Թռիչքն ասել էր. «Հիմա հանգիստ կարող եմ մեռնել...»,  կռահո՞ւմ էր արդյոք մեծ բանաստեղծը, թե ինչ ճակատագիր է նախասահմանված Ձեզ ի վերուստ: Հետաքրքիր է նաև, թե արդյոք Դուք չէի՞ք կանխազգում, թե ինչպիսի դավադրություններ են Ձեզ սպասվում առջևում: Բայց չէ՞ որ Փարաջանովն էլ էր նախապես զգուշացրել Ձեզ. «... Գիտցե’ք, որ ամենուր խուլ ու համր պաշտոնյաներ են` վախկոտ ու խորամանկ ...»:
        Ո’չ առաջինն եք, ո’չ էլ հուսանք վերջինը` «դժբախտների» համաստեղությունում... Դժբախտների` քանզի մի՞ թե կա ավելի մեծ տառապանք, քան լինելն առողջ ու կենսունակ բջիջ հիվանդ մի մարմնում: Ու չգիտենք, երբևէ կգա՞ երանելի այն օրը, երբ առողջ բջիջները կհասնեն այն կրիտիկական քանակին, ինչի պարագայում միայն հնարավոր կլինի այդքան հորջորջված Վերածնունդը.
...   Այս հավատով ու հույսով է, բարեկամըս,
Որ աշխարհում մերպեսները ամեն գիշեր
Աղքատ քնում ու զարթնում են հարստացած...

                (Պ.Սևակ, «Դարակեսի հիմնը»)
         Մեծ հպարտություն է ունենալ Ձեր անկեղծ և անկաշառ բարեկամությունը, ու մեծ երջանկություն` որ կաք և ամեն վայրկյան կարող ենք դիմել ու ստանալ Ձեր անգնահատելի խորհուրդներն ու աջակցությունը: Մեծ պատիվ է այս ամենը Ձեզ ասելը...  Ծնունդդ շնորհավոր !  Թասդ բե’ր.
–  Էս է, որ կա... Ճիշտ ես ասում. թասըդ բե’ր:
–  Էս էլ կերթա` հանց երազում, թասըդ բե’ր:
Կյանքն հոսում է տիեզերքում զընգալեն,
Մեկն ապրում է, մյուսն ըսպասում. թասըդ բե’ր:

                (Հ.Թումանյան, Քառյակներ)